Próba listu samobójczego (część I)

Zaczyna się Bydgoski Kongres Kultury. To spotkanie udowodni, o ile długości bydgoszczanie wyprzedzają torunian w refleksji nad sobą. Nasi sąsiedzi, którymi tak chętnie pogardzamy, uznali z góry, że trzeba przewartościować swoje miasto, nie uderzać w lokalnopatriotyczne dzwony i przeprowadzić poważną krytykę swojego środowiska. Nie wątpię, że to będzie niezwykle bolesna psychoterapia, która doprowadzi do podziałów i konfliktów, stworzy wiele niepotrzebnych hierarchii, ale i tak odczaruje miasto z wielu nawyków myślowych i przyzwyczajeń.

Taka terapia przydałaby się Toruniowi, który nie ma zamiaru tworzyć żadnych narzędzi do samopoznania. Wolimy okopać się w bardzo bezpiecznym i pluszowym myśleniu, że to miasto jest rajem dla przyjezdnych, że głos kultury w tym mieście naprawdę się liczy, że kultura i życie artystyczne są tożsamością Torunia. To mit i nic z tego stanu nas nie wyprowadza: ani upokarzająca porażka w pierwszej rundzie walki o Europejską Stolicę Kultury, ani nawet koniec Turkusowej Rewolucji.

Tylko jedna osoba powiedziała wprost, że należy zredefiniować martwą strukturę tego miasta i włączyć się do Bydgoskiego Kongresu Kultury. Jarosław Jaworski napisał dwa artykuły do toruńskiej „Gazety Wyborczej”. Oba pozostały bez jakiegokolwiek odzewu. Nawet na forum, na którym niezawodnie można liczyć na kilku trolli, zapadło kłopotliwe milczenie.

Najbardziej zastanawia mnie i zasmuca, co mówią ludzie odpowiadający za Turkusową Rewolucję i Inicjatywę Kulturalną. Przyznają, że nie mają czasu i beztrosko godzą się na porażkę, mimo że walka tak naprawdę się nie zaczęła.

Powoli dochodzę do wniosku, że to miasto w ogóle się nie zmienia. Osiągnęło constans i się uparcie go trzyma. Raz na jakiś czas higienicznie pozwoli sobie na małe rewolucje, które nie są w stanie zatrząść jego posadami i niczego nie zmieniają trwale. Jak na ironię cały czas Toruń powołuje się na swoje rewolucyjne tradycje. Bo Kopernik. To żałosne w mieście, w którym panuje klientelizm.

W Toruniu Rune Holta zostałby prezydentem, jeśliby tylko tego chciał.

Najbardziej mnie wkurwiają lokalni twórcy, których specjalizacji nie sposób określić. Noszą się jak artyści, zachowują się jak artyści, ale tak naprawdę nie wiadomo, czy są performerami, plastykami, poetami czy muzykami. Nie mówią o sztuce, mówią o projektach. Nie mówią o efekcie finalnym, mówią o powolnym dochodzeniu do celu, który jest bardziej fascynujący niż cel. Byliby nieszkodliwymi świrami, gdyby nie to, że zabierają czas ludziom, którzy rzeczywiście pracują. W Toruniu wykształciła się klasa kawiarnianych celebrytów, którzy do zwykłego Kontrapunktu wchodzą jak David Beckham z Posh.

Miasto jest znudzone, tak jakby wszystko wiedziało i widziało. Artystokratyczne, jakby wywodziło się z bocznej ernestyńskiej gałęzi Wettinów. I to nie jest arystokratyczna nuda, która je trawi. Przywilej oświeconych. To nuda, która zamęcza na śmierć. Bo nie ma nic nowego, bo maksymalną empatyczną więź z drugim człowiekiem czuje się, gdy odpowiada się ziewaniem na ziewanie. Social reflexive body language.



Toruń był innym miastem. Przyjechałem tutaj z pionierskim zapałem, aby zdobywać i zwyciężać i przez pewien czas mi się udawało. Miasto otwierało przede mną nowe możliwości, ale teraz widzę, że karty zostały rozdane, że gra jest ustawiona, że house always wins. Jak każdy w pewnym momencie, mimo swoich najszczerszych i największych wysiłków, natrafiłem na ścianę. Z początku wydawało mi się, że mogę ją rozbić, że pójdzie w proch przy najmniejszych uderzeniu, jednak to tylko takie wrażenie. Prościej jest ją ominąć, zrezygnować i zapomnieć.

Najgorszą refleksją, która absolutnie wyniszcza, jest to, że nic dobrego mnie tutaj już nie spotka, że doszedłem do granicy. I jeszcze jedno: nie da się zniszczyć najgłębszego zła, niegodziwości i patologii, bo gdy tylko wzburzysz powierzchnię, wykończysz tylko tych, którzy z trudem się na niej przez lata utrzymywali.

Nie dziwię się, dlaczego wyjechało tak wielu wspaniałych ludzi, z których część mogę zaliczyć do grona przyjaciół. Kiedyś nazywałem to ucieczką, teraz wiem, że to był ratunek.